انسان فرهیخته در برابر نهادهای اجتماعی در نمایشنامة زندگی گالیله اثر برتولت برشت

زندگی گالیله نمایش‌نامه‌ای است از برتولت برشت. او در این نمایش‌نامه تلاش می‌کند تا زندگی نابغه‌ای را در قرون 16 و 17 میلادی به تصویر بکشد و به این‌گونه، نقش اراده و شخصیت دانشمندان و روشنفکران و نیز ناتوانی و سازش در برابر نهادهای اجتماعی را در تاریخ معاصر، به زیر ذره‌بین نقد ببرد؛ تلاشی که نخبگان ضد فاشیستی معاصر دیگری همچون هاینریش مان، توماس مان، لیون فویشت وانگر، فردینانت بروکر و فریدریش ولف نیز به شیوه‌های مختلف به آن پرداخته بودند و در آن توفیقی نیافتند. در این زمینه برشت قصد دارد در نمایش‌نامه‌اش با مطرح نمودن واکنش گالیله در برابر یکی از نهادهای اجتماعی عصر خویش، یعنی کلیسا، به حکومت فاشیستی هیتلر و برخورد تند آنان با محققان مخالف اشاره کند و برای رسیدن به مقصود خویش، شخصیت گالیله را به عنوان نماد فرهیختگان انتخاب می‌کند و او را به صورتی معرفی می‌کند که تا حد ممکن حامل تضادها و تناقضات معمول در انسان فرهیخته باشد، شخصیتی که نه سیاهِ سیاه و نه سفیدِ سفید، بلکه خاکستری است با همة ضعف‌ها و قوت‌ها، یاس‌ها و امیدها؛ آیینة شخصیتی که برشت خود را در آن می‌بیند. این مقاله سعی دارد با بررسی نمایش‌نامة زندگی گالیله اثر برتولت برشت، به این پرسش پاسخ دهد که در یک جامعة بسته با فرهیختگان چگونه رفتار می‌شود و نیز واکنش نخبگان به این رفتارها چگونه خواهد بود. ما در این مقاله به شیوة استقرایی، تمام مواردی را که گالیله به عنوان نماد فرهیختگان با آنها مواجه است مرور و در آخر نیز پیام نویسنده را در این باره بررسی می‌کنیم.